Τόπος ιερός η ενδοχώρα του Μυλοποτάµου, σε καλεί να γνωρίσεις τα µνηµεία του χριστιανικού πολιτισµού της.

Από το 1195 έχουµε µαρτυρίες για τη Μονή Βωσσάκου, η οποία λειτουργεί στις παρυφές των Ταλέων ορέων. Εξαιρετικής αρχιτεκτονικής το Μοναστηριακό Συγκρότηµα καθώς το παραλληλόγραµµο σχήµα του είναι προσαρµοσµένο στην ιδιαιτερότητα του εδάφους. Το Καθολικό του Τίµιου Σταυρού πρωτοχτίστηκε το 1195. ∆ίπλα ακριβώς στο ναό υπάρχει κρήνη, που κατασκευάστηκε το 1673. Λειτούργησε στην περίοδο της Ενετοκρατίας και άκµασε κατά την επανάσταση του 1821 και του 1866. Το 1955 η Μονή ερηµώθηκε και το 1997 άρχισε η αναστήλωσή της. Σήµερα βρίσκεται σε λειτουργία.

Στο Μέσα Μυλοπόταµο συναντούµε και τη Μονή Χαλέπας. Βρίσκεται στην κτηµατική περιφέρεια Κρυονερίου, σε µια ειδυλλιακή περιοχή. Η είσοδος οδηγεί στην κεντρική αυλή, από όπου η θέα είναι πανοραµική. Στο υπέρθυρο υπάρχει η χρονολογία 1673 και το όνοµα του νέου κτήτορα Ιερεµία Σγουρού. Η µονή υπήρχε πολύ παλιότερα, αλλά καταστράφηκε από τους Τούρκους το 1646. Αριστερά µόλις περάσουµε το διαβατικό υπάρχει λιθόγλυπτη κρήνη. Στην ανατολική πλευρά της αυλής είναι κτισµένος ο δίκλιτος ναός, που είναι αφιερωµένος στην Μεταµόρφωση του Σωτήρα και στη Γέννηση του Χριστού. Η Μονή βρίσκεται υπό αναστήλωση ενώ πολύ κοντά της λειτουργούσε παλαιότερα γυναικείο µοναστήρι. Το τρίτο σπουδαίο Μοναστήρι στην περιοχή είναι αυτό του ∆ισκουρίου. Βρίσκεται στην κτηµατική περιφέρεια Λιβαδίων, στους πρόποδες του Ψηλορείτη, εκεί που κατά την αρχαιότητα άκµαζε το ιερό των ∆ιόσκουρων. Στο κέντρο της αυλής βρίσκεται ο Ιερός Ναός του Αγίου Γεωργίου, στο όνοµα του οποίου είναι αφιερωµένη η µονή. Γύρω του υπάρχουν οι τάφοι επισκόπων της πάλαι ποτέ διαλαµψάσης Επισκοπής Αυλοποτάµου.

Εντός του ναού φυλάσσεται η ιστορική και θαυµατουργή εικόνα του Αγίου Γεωργίου ενώπιον της οποίας τηρείται ακόµα η συνήθεια επίλυσης διαφορών µε όρκο στον ∆ία, τον γνωστό «Νη Ζα». Το µοναστήρι βρίσκεται σε λειτουργία. Επίσης στα Μουρτζανά συναντούµε το Ιεροσολυµίτικο Μετόχι του ∆εσπότη Χριστού, στην Επισκοπή τον Καθεδρικό Ναό της πρώην Επισκοπής Αυλοποτάµου καθώς και βυζαντινούς ναούς σε πολλά χωριά όπως στην Αξό, στα Λιβάδια, στο Νησί, στις Αβδανίτες, στον Άγιο Iωάννη, στα Xελιανά και αλλού.