Θεσμική και λαϊκή εκδοχή της λατρείας του Αγίου Μάμα
Η μελέτη των παραδόσεων, των εθίμων και γενικά των λαϊκών πολιτιστικών εκφράσεων τόσο του παρελθόντος όσο και του παρόντος καθίσταται πολύτιμη πηγή για την κοινωνιολογική έρευνα σχετικά με τη βαθύτερη κατανόηση των τοπικών κοινοτήτων και κοινωνικών ομάδων.
Στο πλαίσιο αυτό αναφερόμαστε στη λατρεία του Αγίου Μάμα ως προστάτη αγροτο-κτηνοτροφικών πληθυσμών του Μυλοποτάμου Ρεθύμνου.
0 Άγιος Μάμας του Μυλοποτάμου δεν είναι απλά μια εκδοχή του αγίου αλλά κατασκευάζεται εξαρχής από τους ανθρώπους που εκπροσωπεί, ώστε να καταστεί ένας από αυτούς και η παρουσία του δίπλα τους να είναι συνεχής σ' όλες τους τις δραστηριότητες. Ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον σημείο είναι ακριβώς η σύνδεση του Αγίου με μη τυπικές, αλλά χαρακτηριστικές για την περιοχή δραστηριότητες, όπως είναι η ζωοκλοπή ή οι τοπικές αντιπαραθέσεις.
Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζουν οι προσπάθειες αναβίωσης της λατρείας του Αγίου στο ομώνυμο χωριό όπου επιχειρείται, αφενός μεν η σύνδεση της με μια αναπτυξιακή προοπτική του χωριού, αφετέρου δε η χρήση της λατρείας του Αγίου ως συμβόλου εθνικών δεσμών
Η επιβίωση του έντονα λαϊκού στοιχείου στη λατρεία του αγίου ως προστάτη της κυρίαρχης στην περιοχή κοινωνικής ομάδας των κτηνοτρόφων οδηγεί σε ιδιαίτερα ενδιαφέροντα συμπεράσματα όσον αφορά τις αξίες, τις στάσεις, τα ιδιαίτερα πολιτιστικά χαρακτηριστικά αυτής της ομάδας.
Μέσω των αφηγήσεων των κτηνοτρόφων της περιοχής που περιγράφουν την εικόνα που έχουν για τον Άγιο, τα χαρακτηριστικά που του αποδίδουν, τις ικανότητες που ο Άγιος ως Μέγας βοσκός κατέχει, τις πρακτικές που συνδέονται μ’ αυτόν όπως οι γητειές, αναδεικνύεται η εικόνα που έχουν αυτοί οι άνθρωποι για τον εαυτό τους και το περιβάλλον τους. Μια εικόνα που συνδέει το παρελθόν με το σήμερα αλλά και με τον διάχυτο φόβο για το εξορθολογισμένο αύριο.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΠΟΚΗΣ