Με τις καθιερωμένες τελετές πραγματοποιήθηκαν την Κυριακή 31 Ιανουαρίου 2016 οι τιμητικές εκδηλώσεις για την 192^η Επέτειο του ολοκαυτώματος στο Σπήλαιο Μελιδονίου.

Το πρωί τελέστηκε Αρχιερατική Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό Ευαγγελισμού της Θεοτόκου παρά του σπηλαίου από τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ. Ευγένιο και ακολούθησε Επιμνημόσυνη Δέηση, κατάθεση στεφάνων και απόδοση τιμών στους νεκρούς, που έχουν ταφεί στο κοινοτάφειο, το οποίο βρίσκεται εντός του ιστορικού σπηλαίου, όπου εκτυλίχθηκε η ηρωική θυσία των 370 γυναικόπαιδων, αμάχων και οπλοφόρων στις 24 Ιανουαρίου 1824 από τις Τούρκικες στρατιές  των Πασάδων Χουσεΐν και Μουσταφά.

Χαιρετισμούς απεύθυναν ο Δήμαρχος Μυλοποτάμου κ. Δημήτρης Κόκκινος και ο Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Μελιδονίου κ. Νίκος Παρασκάκης ενώ τον Πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε ο φιλόλογος Ευάγγελος Βασσάλος, Διευθυντής του Γενικού Λυκείου Περάματος.

Ακολούθησε ο τερματισμός του ετήσιου Μελιδόνιου Δρόμου, στον οποίο συμμετείχαν ο Σύλλογος Δρομέων Υγείας Ρεθύμνου, ο Ποδηλατικός Σύλλογος Ρεθύμνου, ο Σύλλογος ΤΑΕ ΚVΟN DΟ Περάματος, οι μαθητές του χωριού και οι αθλητές των Ακαδημιών Ποδοσφαίρου του Α.Ο. Τάλως Μελιδονίου.

Οι εκδηλώσεις οργανώθηκαν από τον Δήμο Μυλοποτάμου, την Δημοτική Κοινότητα, την Ενορία, τον Πολιτιστικό Σύλλογο και τον Αθλητικό Σύλλογο Μελιδονίου.

Παρευρέθηκαν επίσης ο Βουλευτής Ρεθύμνου κ. Γιάννης Κεφαλογιάννης, η Αντιπεριφερειάρχης Ρεθύμνου κ. Μαρία Λιονή, ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Μιχάλης Ταρουδάκης, Περιφερειακοί και Δημοτικοί Σύμβουλοι, κληρικοί της περιοχής, εκπρόσωποι των Ενόπλων Δυνάμεων, των Σωμάτων Ασφαλείας, συλλόγων, φορέων και πλήθος κόσμου.

Οι εκδηλώσεις ολοκληρώθηκαν με γεύμα που παρέθεσαν στους παρευρισκόμενους οι φορείς του Μελιδονίου.

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΜΥΛΟΠΟΤΑΜΟΥ

Στον χαιρετισμό του ο Δήμαρχος Μυλοποτάμου κ. Δημήτρης Κόκκινος είπε τα εξής:

«Κυρίες και Κύριοι,

με συγκίνηση και δέος σας καλωσορίζουμε και φέτος στο ιστορικό σπήλαιο του Μελιδονίου για να τιμήσουμε ακόμα μία από τις θυσιαστικές πράξεις του λαού μας κατά το παρελθόν.

Πρόκειται για ένα από τα πιο συγκλονιστικά μαρτύρια, τα οποία καταγράφηκαν στην μακραίωνη τοπική ιστορία.

Μέσα σε αυτό το ιδιαίτερο φυσικό μνημείου των βουνών του Τάλω, διαδραματίστηκε μια απάνθρωπη θηριωδία εναντίον άμαχου πληθυσμού.

Εναντίον παιδιών, γυναικών και γερόντων. Εναντίον ενός λαού που ζητούσε δικαιοσύνη, ελευθερία και δημοκρατία και αγωνιζόταν ως όφειλε κατά του Τουρκικού ζυγού και κάθε άλλου ζυγού, που του στερούσε τα ανθρώπινα δικαιώματα του.

Ενός λαού, που  και στην συγκεκριμένη περίπτωση, όπως και σε τόσες άλλες,  προτίμησε τη θυσία και όχι την υποταγή.

Το έχω ξαναπεί, και νομίζω μας εκφράζει όλους, ότι η παρουσία μας μέσα σε αυτό το χώρο και η ετήσια σύναξη μας για τούτο το μνημόσυνο, αποτελεί πράξη χρέους και ευθύνης.

Διότι η κατάβαση μας σε αυτό το μυστηριακό περιβάλλον και η ανάμνηση της φρικτής θυσίας, ενδυναμώνουν την πεποίθηση μας να παραμείνουμε σταθεροί στις Αξίες, στις Αρχές και στα ιδανικά, για τα οποία οι προηγούμενες γενιές έδωσαν το αίμα τους.

Να είμαστε πάντα έτοιμοι να υπερασπιστούμε την αυτοδιάθεση μας, την Εθνική μας κυριαρχία και την ελευθερία του λόγου, της πράξης και της διακίνησης των ιδεών.

Να είμαστε πάντα σθεναροί απέναντι στις προκλήσεις και δυνατοί για να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες και τις αντιξοότητες της καθημερινότητας μας.

Μέσα σε αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που διανύουμε, οι ιστορικές παρακαταθήκες επιβάλουν την ευθύνη να διατηρήσουμε και να βελτιώσουμε τα δίκαια και τα κεκτημένα του λαού μας.

Για αυτό είμαστε εδώ και φέτος. Για να ακούσουμε τα μηνύματα από τις φωνές του παρελθόντος, να πάρουμε δύναμη και να συνεχίσουμε τους αγώνες και τις θυσίες για το μέλλον.

Με τις σκέψεις αυτές, σας καλωσορίζουμε στις εκδηλώσεις φετινής Επετείου του Ολοκαυτώματος στο Σπήλαιο του Μελιδονίου, χαιρετίζουμε τη διοργάνωση τους και σας ευχαριστούμε για τη συμμετοχή και την στήριξη σας.»

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΜΕΛΙΔΟΝΙΟΥ

Στον χαιρετισμό του ο Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Μελιδονίου κ. Νίκος Παρασκάκης είπε τα εξής:

«Ως πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου σας καλωσορίζω στην εκατοστή ενενηκοστή δεύτερη επέτειος του  ολοκαυτώματος σπηλαίου Μελιδονίου.

Χρέος  και μόνο, σε όλους εμάς να τιμούμε και να αναγνωρίζουμε τους αγώνες τον προγόνων μας, το πάθος που είχαν,  τον πόθο τους  για την λευτεριά, και την αυτοθυσία τους για να τα καταφέρουν με οποιοδήποτε  κόστος. Άλλωστε το χάραξαν και θα μείνει ανεξίτηλο για πάντα στην ιστορία και στης μνήμες μας.  Θάνατος αλλά όχι υποταγή.  Αυτή την αυτοθυσία τους την αποφάσισαν όλοι μαζί μονιασμένη.  Η ιστορία έγραψε 340 γυναικόπαιδα και 30 οπλοφόροι βρήκαν φρικτό θάνατο και όχι ότι κάποιοι παραδόθηκαν η έφυγαν με κάποιο τρόπο . Όλοι μαζί ήταν και ας έβλεπαν τον θάνατο να έρχεται. Ας πάρουμε λοιπόν παράδειγμα από τους προγόνους μας σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς που ζούμε και ας είμαστε και εμείς ΕΝΑ, μια γροθιά, μια ομάδα, έτσι μόνο ίσως βγούμε από το δύσκολο μονοπάτι που βαδίζουμε τώρα  και έτσι επιτέλους να ζήσουμε και εμείς την δική μας ελευθερία σ αυτόν τον παράξενο και διαφορετικό πόλεμο που βιώνουμε σήμερα .

Ας είναι αιωνία η μνήμη τους .

Χρόνια πολλά σε όλες και όλους.»

ΟΜΙΛΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΒΑΣΣΑΛΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ

ΣΤΗΝ 192^η ΕΠΕΤΕΙΟ ΣΠΗΛΑΙΟΥ ΜΕΛΙΔΟΝΙΟΥ

«Τη λευτεριά ρωτήσανε

ποιας μάνα είναι γέννα

και είπε πως τη εγέννησε

το κρητικό το αίμα

Σεβασμιώτατε, ευλαβέστατοι πατέρες, κύριοι Βουλευτές, κ. Περιφερειάρχα, κ. Δήμαρχοι, κ. εκπρόσωποι των πολιτικών και στρατιωτικών αρχών, κυρίες και κύριοι,

Δύσκολα ο ερευνητής της Ιστορίας θα μπορούσε να βρει ένα έθνος με ανάλογη μακραίωνη παρουσία στην εξέλιξη του πολιτισμού, όπως εκείνο του ελληνικού έθνους. Βασικά συστατικά στοιχεία σε όλη αυτήν την μακρά ιστορία είναι η δύναμη και η ζωντάνια της ελληνικής ψυχής και η αγάπη για την ελευθερία και την ανεξαρτησία κάθε ελληνικής συνείδησης. Έχουμε , λοιπόν, εμείς οι Έλληνες (κι ιδιαίτερα εμείς οι Κρητικοί) την ηθική υποχρέωση απέναντι στην Ιστορία μας να ξεχωρίζουμε, να προβάλλουμε και να τιμούμε κάποια γεγονότα –ορόσημα με πολλαπλό περιεχόμενο.

Ένα τέτοιο γεγονός τιμούμε σήμερα εδώ, στο σπήλαιο του Μελιδονίου, στο Γεροντόσπηλιο. Ένα τραγικό, ζοφερό γεγονός, που συνέβη πριν 192 χρόνια και το οποίο δείχνει στην πιο τραγική του διάσταση την αγριότητα του πολέμου αλλά και το άσβεστο πάθος των κρητικών για λευτεριά.

Κρήτη θα πει επανάσταση με μάχες και αγώνες.

Κι αντίσταση για λεφτεριά σε όλους τους αιώνες.

Ο Κρητικός το αίμα του μελάνι το ‘χει κάνει

Σφραγίδα και υπογραφή στη λευτεριά να βάνει.

Σε αυτόν τον «ιερό χώρο» σ΄ αυτές τις πέτρες συνυπάρχουν, άρρηκτα συνδεδεμένα, ο Μύθος με την Ιστορία, η Θρησκεία με το Θάνατο, η Πίστη με το Πάθος για την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.

«Το σπήλαιο Μελιδονίου, σύμφωνα με την Κα Ειρήνη Γαβριλάκη, ήταν ένας χώρος συνδεδεμένος με τη λατρεία του Ερμή από τον 15ο αι π. Χ.. Στα Νεολιθικά Χρόνια ως τις αρχές της 3ης χιλιετίας π.Χ., υπήρξε φιλόξενο καταφύγιο για ανθρώπους και ζώα, όπως δείχνουν τα πήλινα σκεύη και τα οστέινα εργαλεία αυτής της περιόδου. Γύρω στο 1700 π.Χ., αξιοποιήθηκαν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του και προφανώς η ανάμνηση κανονικών παλιότερων επισκέψεων και ανθρώπινης συναναστροφής σ΄ αυτό, αφού βρίσκεται στον δρόμο μετακίνησης των κοπαδιών από τα ψηλότερα σημεία της Ίδης προς τη θάλασσα, και έγινε τόπος λατρείας της μινωικής θεάς προστάτιδος της φύσης. Στα Ιστορικά Χρόνια, από το 1100 π.Χ. ως το τέλος της Αρχαιότητας, η λατρεία συνεχίστηκε αδιάλειπτα στον ίδιο αυτό βόρειο μυχό, στο όνομα μιας αντίστοιχης θεότητας  για χάρη της οποίας ειδώλια γυναικών και ομοιώματα ζώων ή γυναικεία αντικείμενα, αφήνονταν στη βάση του σταλαγμίτη, ως μακραίωνη συνήθεια.Γύρω στον 2ο αιώνα π.Χ., παρότι το περιεχόμενο της λατρείας απέκτησε μυστηριακό χαρακτήρα, το σπήλαιο συνέχισε να αποτελεί λατρευτικό προορισμό στη σκιά της Ίδης: οι πιστοί προσέρχονταν ακόμα κι από μακριά και χάραζαν επιγραφές στα τοιχώματα προς τιμήν του Ερμή, όπως η κόρη του Μηνά ή ο Ιππώναξ, ο γιος του Διοκλή, ή προσκυνητές από τη γειτονική Ελεύθερνα.

Αλλά στη συνείδηση των απλών πολιτών, στο σπήλαιο του Μελιδονίου  λατρευόταν ο χάλκινος γίγαντας της Κρήτης, ο Τάλως, ο οποίος σύμφωνα με τη μυθολογία είχε αναλάβει την ασφάλεια και την προστασία του νησιού από εξωτερικούς εχθρούς.

Σε αυτόν εδώ το χώρο, με τη μακραίωνη θρησκευτική παράδοση, έμελλε να γραφεί ένα ζοφερό γεγονός, τον Ιανουάριο του 1824, που σημάδεψε την επανάσταση και τους αγώνες των Κρητικών για λευτεριά.

Διαβάζουμε στην Ιστορία της Κρήτης, του Βασίλειου Ψιλάκη, Τόμος Γ΄, σελ. 406:

«Ο Χουσεïν πασάς τον Οκτώβριο του 1823 προελαύνων προς τα ανατολικά επετέθη με ορμή εναντίον των πολεμιστών που ευρίσκοντο εις Μυλοπόταμο και κατεσκήνωσεν εις Μελιδόνι. Εις τα βορειοδυτικά του χωρίου υπάρχει ένα βαθύ και πλατύ σπήλαιον με πολλούς ωραίους και πολύμορφους σταλακτίτας. Το στενόν στόμιό του ευρίσκετο προς νότον και εκεί κατά την αρχαιότητα ελατρεύετο ο Ταλαίος Ζευς. Εδώ είχον καταφύγει 370 άνδρες, γυναίκες και παιδιά, μεταξύ των οποίων και 30 οπλίται. Είχον μεταφέρει εκεί καρπούς και άλλα ευκολομετακόμιστα είδη δια να συντηρηθούν. Ο Χουσεϊν με τον Μουσταφά επολιόρκησανστενώς το σπήλαιον ετούτο και δια να το αναγκάσουν να παραδοθεί το εκανονιοβολούσαν. Αλλά οι πολιορκημένοιγνωρίζοντεςποία θα ήταν η τύχη τους και ελπίζοντες εις κάποια εξωτερική βοήθεια, επυροβολούσαν κι επρόβαλαν όσην αντίσταση μπορούσαν. Τέλος, ύστερα από επανειλημμένες αλλά χωρίς αποτέλεσμα προτάσεις να παραδοθούν και μετά πάροδον τριών και περισσότερον μηνών ,τον Ιανουάριο του 1824, κατόρθωσαν οι   πολιορκηταί   να ανοίξουν εις το επάνω μέρος του σπηλαίου μίαν τρύπαν. Από εδώ έρριψανεμπρηστικάςύλας, έφραξαν την είσοδο με σωρούς χλωρών ξύλων και ελαιοπυρήνας και τους έπνιξαν με φοβερό τρόπο, αν και είχαν καταφύγει εις τα βαθύτερα κοιλώματα του σπηλαίου.»

Η Επανάσταση στην  Κρήτη, που ξεκίνησε το Μάϊο του 1821 από την Παναγιά τη Θυμιανή στους ΚομιτάδεςΣφακίων δεν θα πετύχει το στόχο της. Θα πνιγεί στο αίμα, αφού σε λίγους μήνες θα καταρρεύσουν όλα τα μέτωπα αντίστασης, μπροστά στις ορδές των Τουρκοαιγυπτίων. Όμως το πάθος για λευτεριά θα κρατηθεί άσβεστο και μετά από αμέτρητους αγώνες κι Επαναστάσεις , με σημαντικότερες την περίοδο 1866-1869 (με την εθελοθυσία του Αρκαδίου) και το 1896, οι προσπάθειες θα ευοδωθούν και μετά την Αυτονομία της Κρήτης με την Κρητική Πολιτεία θα έρθει στις 1-12-1913 η πολυπόθητη Ένωση με την Ελλάδα.

Εδώ, λοιπόν, σε αυτές τις ιερές πέτρες, στο Γεροντόσπηλιο στο Μελιδόνι, γράφτηκε άλλη μια ζοφερή σελίδα στην Ιστορία της Κρήτης. Όμως αυτό το ίδιο το γεγονός, μέσα στην τραγικότητά του, αναδεικνύει το πάθος για λευτεριά, τους αγώνες και τις θυσίες του λαού για την κατάκτηση του υπέρτατου ατομικού δικαιώματος, της Ελευθερίας. Αυτό το δικαίωμα, που σήμερα πια θεωρείται δεδομένο και κατοχυρωμένο, κάποιοι, σαν τους 370 εγκλωβισμένους στο σπήλαιο, αγωνίστηκαν για να το κατακτήσουν, δίνοντας τη ζωή τους και πληρώνοντας με το αίμα τους τον αγώνα αυτό. Σαν άλλοι «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι», για να θυμηθούμε τον εθνικό μας ποιητή Διονύσιο Σολωμό, έδωσαν τη ζωή τους πολεμώντας για τα ιδανικά τους, διατηρώντας την ψυχή τους ελεύθερη, μη καταδεχόμενοι να παραδοθούν.

Η ηθική ελευθερία είναι το πιο οχυρό καταφύγιο της ανθρώπινης ψυχής που πολιορκείται από τη φυσική βία. Ο άνθρωπος, που συνειδητοποιεί την αυτονομία του απέναντι στις φυσικές δυνάμεις, οδηγείται στη δράση και από τη σύγκρουση αυτή γεννιούνται οι υψηλές πράξεις, όπως τονίζει ο Ιάκωβος Πολυλάς.

Αυτό, λοιπόν, μας υποδεικνύει αυτό το τραγικό γεγονός. Ότι όλοι εμείς, αν θέλουμε να λεγόμαστε Άνθρωποι, πρέπει να πολεμούμε για το Χρέος μας, την υποχρέωση μας δηλ. να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές ένα κόσμο με υψηλά ιδανικά, να πολεμάμε και να αγωνιζόμαστε για το δίκιο μας και το ουσιαστικότερο και υψηλότερο περιεχόμενο της αληθινής ανθρώπινης φύσης, την Πατρίδα και την Πίστη.

«Αυτά τα δέντρα δε βολεύονται με λιγότερο ουρανό

Αυτές οι πέτρες δε βολεύονται κάτω από τα ξένα βήματα

Αυτά τα πρόσωπα δε βολεύονται παρά μόνο στον ήλιο

Αυτές οι καρδιές δε βολεύονται παρά μόνο στο δίκιο»

Ερχόμαστε, λοιπόν, ταπεινοί προσκυνητές σε αυτά τα ιερά χώματα για να προσκυνήσουμε, να δοξάσουμε, να αποτίσουμε πραγματικό φόρο τιμής στους νεκρούς και κυρίως να παραδειγματιστούμε από τον αγώνα τους. Πάνω από όλα όμως να κατανοήσουμε το ιστορικό γεγονός που συντελέστηκε, όχι ως απλοί θεατές, αλλά ως μέτοχοι μιας μακρόχρονης ιστορίας, που με την αστείρευτη πίστη των εγκλείστων σωματικά αλλά ελεύθερων στο πνεύμα και την ψυχή μας ξενίζει, με τη λάμψη της μας καθοδηγεί και με το ολοζώντανο παράδειγμα αυτοθυσίας μας κατευθύνει.

Άλλωστε η γνώση και κατ΄ επέκταση η ενσυναίσθηση, η ταύτιση δηλαδή με τους αγωνιστές, είναι   το όπλο μας απέναντι στην άγνοια, που μας οδηγεί σε επικίνδυνους ατραπούς. Πρέπει να μάθουμε να αγαπάμε πραγματικά την Πατρίδα μας αλλά μακριά από εθνικισμούς, ρατσισμούς και μισαλλοδοξίες, που δυστυχώς επανεμφανίζονται στις μέρες μας.

Ας αφουγκραστούμε λοιπόν τα μηνύματα αυτού του Αγώνα κι ας παλέψαμε για τα Δίκαιά μας, σε ατομικό και κυρίως σε συλλογικό επίπεδο. Η εθελοθυσία των αγωνιστών του  Μελιδονίου ας  αποτελέσει μία αφετηρία την περίοδο αυτή  που βιώνουμε την οικονομική ύφεση και την κοινωνική κρίση για να συνεργαστούμε και να παλέψουμε για μια άλλη Ηθική και να ξαναχτίσουμε σαν λαός, σαν κοινωνία, υγιείς βιώσιμες βάσεις για ένα καλύτερο μέλλον για μας και τα παιδιά μας και να κατακτήσουμε την πραγματική Δημοκρατία κι Ελευθερία. Απαραίτητη προϋπόθεση, βέβαια, είναι η συνεργασία όλων των πολιτικών και κοινωνικών ομάδων.

Μόνο τότε θα ακολουθήσουμε μια πορεία δίχως ατραπούς κι αδιέξοδα, που θα εξυπηρετεί τα δικά μας συμφέροντα, θα ικανοποιεί τις δικές μας ανάγκες και θα δίνει απαντήσεις στα δικά μας προβλήματα.

Γι΄ αυτό ταπεινοί προσκυνητές σε αυτόν τον ιερό χώρο ας εκμεταλλευτούμε αυτήν την ευκαιρία για εσωτερικό διάλογο του καθενός από εμάς με τους νεκρούς ήρωες μας και την ιστορία κι ας φανούμε αντάξιοι αυτής της εθελοθυσίας. Επειδή, όπως λέει κι ο Μακρυγιάννης :

«Αρχή και τέλος, παλαιόθεν και ως τώρα, όλα τα θεριά πολεμούν να μας φάνε και δε μπορούνε- τρώνε από μας και μένει και μαγιά»

Γιατί μόνο έτσι θα μπορέσουν κάποτε να πραγματοποιηθούν τα οράματα του παρελθόντος, που εξακολουθούν να είναι ουτοπίες του παρόντος.

Γιατί, μόνο έτσι θα μπορέσουμε κάποτε να πούμε:

«ομπρός να σηκώσουμε τον ήλιο πάνω από την Ελλάδα»

Σας ευχαριστώ πολύ»